رياض – 20 – سيپٽمبر (اي پي پي) سعودي ۽ يونيسڪو سڄي دنيا ۾ عالمي ورثو رکندڙ جاين کي ايندڙ نسلن جي لاءِ محفوظ ڪرڻ جي پروگرام جي شروعات ڪري ڇڏي آهي. سعودي گادي واري شهر رياض ۾ گڏيل قومن جي تعليمي، سائنسي ۽ ثقافتي اداري يونيسڪو جي عالمي ورثه ڪميٽي جي 45 هين سيشن جي مو??عي تي سعودي عرب ۽ يونيسڪو جي اهتمام هيٺ ”ڊائيو انٽو هيريٽيج“ پروگرام جي حوالي سان تقريب منعقد ڪئي وئي. او آءِ سي جي خابرو اداري جي رپورٽ موجب ان پروگرام سان يونيسڪو جي عالمي ورثو رکندڙ جاين ۽ انهن جي لاڳاپيل ور??ي جي ڳولا ۽ انهن کي محفوظ ڪرڻ جي لاءِ ڊيجيٽل ٽيڪنالاجي جي استعمال جي راهه هموار ٿيندي. ان سلسلي ۾ 10 سيپٽمبر تي شروع ٿيندڙ تقريبون 25 سيپٽمبر تائي?? جاري رهنديون. ان پروگرام تي عملدرآمد کي سعودي عرب جي ثقافت واري وزارت جي معاونت سان ممڪن بڻايو ويندو. پروگرام تحت عالمي ور??ي جي ڊيجيٽل تجربي جي لاءِ منفرد طريقا تخليق ڪرڻ جي لاءِ هڪ آن لائين پليٽ فارم ٺاهيو ويندو. پروگرام تحت ٿري ڊي ماڊلز، ورچوئل ريئلٽي، آگمنٽڊ ريئلٽي، انٽر ايڪٽو ميپس ۽ جيو لوڪيٽيڊ نيريٽوز جهڙين ڊيجيٽل ٽيڪنالاجيز کي عالمي ور??ي جي حقيقي بصري تجربي جي لاءِ استعمال ۾ آندو ويندو. واضح رهي ته يونيسڪو ۾ ڪنگڊم آف سعودي عربيه فنڊز ان ٽرسٽ فار ڪلچر جو قيام 2019ع ۾ عمل ۾ آندو ويو هو. سعودي عرب پاران ان فنڊ جي لاءِ بعد ۾ 25 ملين ڊالر جي وڏي رقم رکي وئي. پروگرام جي ٻه سالا (2022ع کان 2024ع) پهرين مرحلي ۾ ڊائيو انٽو هيريٽيج ۾ هڪ اهڙو پليٽ فارم جوڙيو ويندو جيڪو عرب خطي ۾ تاريخي ورثو رکندڙ جاين جي ڳولا ۽ م??اه??ي ۾ ماڻهن جي مدد ڪندو. پروگرام جي ان پهرين مرحلي کي 2024ع ۾ متعارف ڪرايو ويندو. اهڙي طرح دنيا جي ٻين خطن جي رهندڙن کي عرب خطي ۾ عالمي ثقافتي ورثو رکندڙ جاين کان روشناس ٿيڻ جو مو??عو ملندو. يونيسڪو جي اسسٽنٽ ڊائريڪٽر جنرل فارڪلچر انسٽو اوٽون ان مو??عي تي پنهنجي خطاب ۾ چيو ته ان پروگرام جي ذريعي اسان عالمي ور??ي جي ڳولا ۽ تحفظ جي هڪ نئين دور ۾ داخل ٿي رهيا آهيون. هن چيو ته مصنوعي ذهانت جي جديد ترين ٽيڪنالاجي جو استعمال ماڻهن جي لاءِ عالمي ور??ي جي م??اه??ي جي تجربي کي وڌيڪ ڀرپور بڻائي ڇڏيندو. ان سان عالمي ورثو رکندڙ جاين جو وڌيڪ ڀرپور انداز ۾ اندازو ڪري سگهبو جيڪو ايندڙ نسلن کي عالمي ورثي بابت نئين بيانيي ۽ نئين حقيقتن کان ان انداز سان روشناس ڪريندو ته اهي لاڳاپيل ور??ي جو قديم وقتن جو حقيقت سان ويجهو تجربو ڪري سگهندا. ان مو??عي تي ??ڪ پينل ڊسڪشن ۾ عالمي ور??ي جي ڳولا ۽ اندازي جي لاءِ جديد ڊيجيٽل ٽيڪنالاجي جي استعمال جي طريقن تي خيالن جي ڏي وٺ ڪئي وئي. ان مو??عي تي سعودي اداري سائٽ مئنيجمينٽ هسٽارڪ جده جي سهيل ميرا، اومان جي جرمن يونيورسٽي ۾ يونيسڪو جي ذيلي اداري ورلڊ هيريٽيج جي مئنيجمينٽ اينڊ سسٽين ايبل ٽوئرازم جي سربراهه ڊاڪٽر حبا عزيز، آءِ سي او ايم او ايس سي آئي پي اي جي ڊاڪٽر اونا ويليڪس، يو اين آئي ٽي اي آر/ يو اين او ايس اي ٽي جي اوليور وان ڊيم ۽ عرب ريجنل سينٽر فار ورلڊ هيريٽيج جي وقتي سربراهه شيخ ابراهيم الخليفه پنهنجي خيالن جو اظهار ڪيو. ان مو??عي تي پروگرام جي شروعاتي ڪم طور عالمي ورثو رکندڙ جاين جي ٿري ڊي ماڊلز جي وڊيو ايني ميشن ۽ ا?? جا نمونا پڻ ڏيکاريا ويا. واضح رهي ته سعودي عرب جي ڪلچرل ڊيولپمينٽ فنڊ جو قيام 6 جنوري 2021ع تي هڪ شاهي فرمان جي ذريعي عمل ۾ آندو ويو هو. ان فنڊ تحت ثقافتي منصوبن ۽ سرگرمين جي معاونت سان گڏوگڏ ثقافتي سيڙپڪاري کي پڻ فروغ ڏنو وڃي ٿو. فنڊ سعودي مملڪت جي ويزن 2023ع جي هدف حاصل ڪرڻ ۾ پڻ موثر ڪردار ادا ڪري رهيو آهي.
